એપશહેર

RBIએ સરકારને આપ્યા રૂ. 99,112 કરોડઃ જાણો કેન્દ્રીય બેંક પાસે ક્યાંથી આવે છે ભંડોળ

રિઝર્વ બેંક પાસે એવી ઘણી ગતિવિધીઓ છે જેના કારણે તેની પાસે ભંડોળ આવે છે

I am Gujarat 22 May 2021, 6:59 pm
ભારતીય રિઝર્વ બેંક (આરબીઆઈ)ના બોર્ડે 31 માર્ચ 2021એ સમાપ્ત થયેલા નવ મહિનાના સમયગાળા માટે સરકારને સરપ્લસ રૂપમાં 99,122 કરોડ રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરવાની મંજૂરી આપી છે. શુક્રવારે થયેલી બેઠકમાં રિઝર્વ બેંકના બોર્ડે નાણાકિય વર્ષને એપ્રિલ-માર્ચ (પહેલા જૂલાઈ-જૂન)માં બદલવાની સાથે જ નવ મહિના (જૂલાઈ 2020-માર્ચ 2021)ના સમયગાળા દરમિયાન આરબીઆઈના કામકાજ અંગે ચર્ચા કરી હતી. આરબીઆઈ હંમેશા જરૂર પડે સરકારને પોતાના રિઝર્વમાંથી રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરે છે. જોકે, અહીં સવાલ તે ઊભો થાય છે કે આરબીઆઈ પાસે આટલા રૂપિયા ક્યાંથી આવે છે...
I am Gujarat rbi to transfer rs 99122 crore surplus to government
RBIએ સરકારને આપ્યા રૂ. 99,112 કરોડઃ જાણો કેન્દ્રીય બેંક પાસે ક્યાંથી આવે છે ભંડોળ


આવી રીતે આવે છે કેન્દ્રીય બેંક પાસે ફંડ

આરબીઆઈની ઘણી ગતિવિધીઓ છે જેનાથી તેની પાસે ફંડ આવે છે. જેમ કે પીડીઓ એટલે કે પબ્લિક ડેટ ઓફિસ દ્વારા જેમાં સરકારી ડેટ એટલે કે દેવાને મેનેજ કરવામાં આવે છે. સરકાર જે પણ ટ્રેઝરી બિલ્સ, બોન્ડ ઈસ્યુ કરે છે તેનાથી આરબીઆઈ પાસે નફાના રૂપમાં રૂપિયા આવે છે. આ ઉપરાંત ઓપન માર્કેટ ઓપરેશન પાસેથી પણ કમાણી થાય છે. આ અંતર્ગત આરબીઆઈ, બેંકોને સીઆરઆર પર લો કોસ્ટ ફંડ અથવા તો ઝીરો કોસ્ટ ફંડ ઉપલબ્ધ કરાવે છે. આવા અન્ય ઘણા રસ્તાઓ છે જેનાથી આરબીઆઈને ફંડ અને નફો મળે છે.

RBI આ ફંડનો ઉપયોગ ક્યારે કરે છે?

આરબીઆઈના રિઝર્વનો ઉપયોગ ઈમર્જન્સીમાં દેશની ઈકોનોમીને સંભાળવા માટે થાય છે. આરબીઆઈને પોતાના રિઝર્વ અને જારી કરવામાં આવેલી કરન્સી વચ્ચે એક યોગ્ય રેશિયો જાળવી રાખવાનો હોય છે. કરન્સીના ફંક્શનમાં આરબીઆઈ રિઝર્વથી નવું બળ મળે છે જેથી ઈકોનોમીમાં વિશ્વાસ જળવાઈ રહે. એવું એટલા માટે કે જો ક્યારે ઈમર્જન્સીમાં પેમેન્ટ કરવાની જરૂર પડે તો તે વિશ્વાસ રહે કે દેશ પાસે પૂરતું ફંડ છે. દાખલા તરીકે મોંઘવારી વધી જવાથી કે કરન્સી ઘણા નીચલા સ્તરે પહોંચી જાય ત્યારે આરબીઆઈ હસ્તક્ષેપ કરે છે. તે હસ્તક્ષેપનો મતલબ છે કે આરબીઆઈ પોતાના રિઝર્વનો ઉપયોગ કરી મોંઘવારી અને કરન્સીને સંભાળે છે. વર્ષ 2018માં જ્યારે રૂપિયાાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો હતો ત્યારે આરબીઆઈ એ 1700 કરોડ ડોલરનો સપોર્ટ કર્યો હતો.

વર્ષ 2018માં ઊભો થયો હતો આરબીઆઈના રિઝર્વની મર્યાદા નક્કી કરવાનો મુદ્દો

વર્ષ 2018માં આરબીઆઈ ઘણી ચર્ચામાં રહી હતી. ત્યારે આરબીઆઈના રિઝર્વની મર્યાદા નક્કી કરવા માટેનો મુદ્દો ઉઠ્યો હતો. સરકારનું માનવું હતું કે આરબીઆઈમાં રિઝર્વની એક મર્યાદા નક્કી કરવી જોઈએ અને સરપ્લસ ફંડનો ઉપયોગ થવો જોઈએ. પરંતુ વિશ્વમાં આ પ્રથમ વખત થયું ન હતું કે કોઈ દેશને કેન્દ્રીય બેંકમાં રિઝર્વની મર્યાદા નક્કી કરવાનો મુદ્દો ઉછળ્યો હોય. અગાઉ પણ વિશ્વમાં તે વાત પર ચર્ચા થઈ હતી કે કેન્દ્રીય બેંક પાસે કેટલું રિઝર્વ હોવું જોઈએ પરંતુ આ મુદ્દાનો કોઈ ઉકેલ આવ્યો ન હતો.

Read Next Story