દેશના ઐતિહાસિક સ્થળોની થશે જાળવણી, જાણો HRIDAY યોજનાની મહત્ત્વની માહિતી

HRIDAY યોજનાને નેશનલ હેરિટેજ સિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઓગમેન્ટેશન યોજના તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ યોજનાની શરૂઆત ભારતના શહેરી વિકાસ મંત્રાલય દ્વારા 21મી જાન્યુઆરી 2015ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી. આ યોજના દેશના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાને સાચવવાના હેતુથી શરૂ કરવામાં આવી છે. HRIDAY યોજનાનો હેતુ દેશના વારસાની જાળવણીની સાથે શહેરી વિકાસ કરવાનો અને હેરિટેજ શહેરોની આર્થિક વિકાસ કરવાનો છે. નેશનલ હેરિટેજ સિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઓગમેન્ટેશન યોજના હેરિટેજ શહેરોની ઉપલબ્ધતા, સુરક્ષા, સલામતી, આજીવિકા, સફાઇ અને ઝડપી સેવા આપૂર્તિ ઉપર ભાર મૂકે છે.

નેશનલ હેરિટેજ સિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઓગમેન્ટેશન યોજનાના ફાયદાઃ

- હેરિટેજ શહેરો સર્વાંગી વિકાસના કારણે સમગ્ર વિશ્વના પર્યટકો ભારત દેશની મુલાકાતે આવશે.
- આ યોજના હેઠળ શહેરોને એક્સપોઝર મળશે અને પર્યટનની ગુણવત્તામાં સુધારો થશે.
- 12 શહેરોની માળખાકીય તેમજ અન્ય સુવિધાઓના વિકાસથી લોકોના જીવન ધોરણમાં સુધારો થશે. આમ માત્ર માત્ર પ્રવાસીઓ જ નહીં પરંતુ શહેરોના નાગરિકોને પણ લાભ થશે.
- વૈશ્વિક પ્રવાસીઓની સંખ્યામાં વધારો થવાથી ભારતની પ્રવાસન વ્યવસ્થાની પ્રગતિ થશે.

નેશનલ હેરિટેજ સિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઓગમેન્ટેશન યોજનાની મહત્ત્વપૂર્ણ માહિતીઃ
- આ યોજના હેરિટેજ શહેરોની સર્વસમાવેશક વૃદ્ધિ અને વિકાસને લક્ષ્યાંકિત કરે છે.
- સરકારે આ પ્રોજેક્ટને 27 મહિનામાં પૂર્ણ કરવા માટે રૂ.50 કરોડનું બજેટ પૂરું પાડ્યું છે.
- HRIDAY યોજના હેરિટેજ-લિંક્ડ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના સુધારણાને સમર્થન આપે છે. તેઓ હેરિટેજ અથવા ધાર્મિક સ્થળની નજીકના વિસ્તારો અથવા વિસ્તારોના શહેરી માળખાને પુનર્જીવિત કરવાનો હેતુ ધરાવે છે.
- HRIDAY યોજના પસંદગીના શહેરોમાં ડ્રેનેજ, સ્વચ્છતા, પાણી પુરવઠો, રસ્તાઓ, કચરો વ્યવસ્થાપન, સ્ટ્રીટ લાઇટ, નાગરિક સેવાઓ અને અન્ય પ્રવાસન જરૂરિયાતોમાં પણ સુધારો કરે છે.

નેશનલ હેરિટેજ સિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઓગમેન્ટેશન યોજનાનો ઉદ્દેશ્યઃ
- ટકાઉ વારસા આધારિત ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનું અમલીકરણ, આયોજન અને વિકાસ કરવો
- હેરિટેજ શહેરના મુખ્ય વિસ્તારોમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સુવિધાઓ વિકસિત કરવી
- જાહેર સુવિધાઓ જેમ કે શૌચાલય, પરિવહન સેવા, સ્ટ્રીટ લાઇટ, પાણીના નળ અને અન્ય સગવડતાઓનું નિર્માણ કરવું
- શહેરનું મહત્વ સ્થાપિત કરતા ઐતિહાસિક સ્મારકો અથવા સંરચનાઓની જાળવણી કરવી અને તેને મજબૂત બનાવવી
- ઐતિહાસિક શહેરો વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા માટે ICT સાધનોનો ઉપયોગ કરવો અને પ્રવાસીઓ અને માળખાની મહત્તમ સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે CCTVનો અમલ કરવો
- હેરિટેજ સિટીના રહેવાસીઓની આજીવિકા પૂરી પાડવા આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને પ્રોત્સાહન આપવું
- વિદેશી અને સ્થાનિક પ્રવાસનને ઉત્તેજન આપવું

HRIDAY યોજના હેઠળ સમાવિષ્ટ શહેરોની યાદીઃ
કેન્દ્ર સરકારના સંસ્કૃતિ મંત્રાલયે હેરિટેજ સિટી ડેવલપમેન્ટ એન્ડ ઓગમેન્ટેશન યોજના હેઠળ નીચે મુજબ 12 શહેરોની પસંદગી કરી છે.

અમૃતસર
અજમેર
અમરાવતી
ગયા
બદામી
દ્વારકા
વેલંકન્ની
કાંચીપુરમ
વારંગલ
મથુરા
પુરી
વારાણસી

HRIDAY યોજના હેઠળ નાણાકીય ભંડોળની ફાળવણીઃ

HRIDAY એ કેન્દ્રીય ક્ષેત્રની યોજના છે, જ્યાં ભારત સરકાર દ્વારા 100% ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવશે. આ યોજના માટે રૂ.500 કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા છે.