અમદાવાદ: પેટ્રોલના વધતાં ભાવ અને ઈલેક્ટ્રિક વાહનો તરફ લોકોના વધતા ઝુકાવની વચ્ચે ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલરની માગમાં પણ વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. પરિણામે વધુ ને વધુ ઓટોમોબાઈલ કંપનીઓ ગુજરાતમાં ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલરના મેન્યુફેક્ચરિંગ માટે મોટા દાવ ખેલી રહ્યા છે. દાખલા તરીકે, 2020માં અમદાવાદના ચાંગોદરમાં ઓડિસી ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ્સ પ્રાઈવેટ લિમિટેડે વાર્ષિક 24,000 યુનિટની ક્ષમતાનો પ્લાન્ટ નાખ્યો હતો. ગત વર્ષે તેમણે ઈ-સ્કૂટર પણ લોન્ચ કર્યા હતા.
મેટર નામનું ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ અને ઈલેક્ટ્રિક ટેક્નોલોજી સ્ટાર્ટઅપ પણ અમદાવાદ નજીક મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ સ્થાપવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. આ પ્લાન્ટની વાર્ષિક ઉત્પાદન ક્ષમતા 2 લાખ યુનિટની હશે. શહેરના લાલભાઈ પરિવારમાંથી આવતાં મોહલ લાલભાઈ દ્વારા આ સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. 2022ના પ્રથમ છ મહિના દરમિયાન તેઓ ઈ-મોટરસાઈકલ લોન્ચ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. સ્વીચ એનર્જી પ્રાઈવેટ લિમિટેડે પણ તાજેતરના વર્ષોમાં ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ ફેસિલિટી માટે ગુજરાત પર પસંદગી ઉતારી છે.
બીએસઈ લિસ્ટેડ વોર્ડવિઝાર્ડ ઈનોવેશન્સ એન્ડ મોબિલિટી લિમિટેડ 2016થી ઈલેક્ટ્રિક વ્હીલર માર્કેટમાં છે. તેમણે આ વર્ષે જાન્યુઆરી મહિનામાં વડોદરામાં નવો ટુ-વ્હીલર મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ શરૂ કર્યો છે. આ નવો પ્લાન્ટ શરૂ થતાં કંપની વધુ મજબૂત થઈ છે. ત્રણેય પ્લાન્ટની વાર્ષિક પ્રતિ શિફ્ટ ઉત્પાદન કેપેસિટી 2.5 લાખ યુનિટ છે.
ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ ઉત્પાદકોનું કહેવું છે કે, કેંદ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા અપાત સબસિડી, ગ્રાહકોમાં વધતી જાગૃતિ અને પેટ્રોલ-ડીઝલના વધતા ભાવોને કારણે ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલરની માગ વધી છે.
વોર્ડવિઝાર્ડ ઈનોવેશન્સ એન્ડ મોબિલિટી લિમિટેડના ચેરમેન અને મેનેજિંગ ડાયરેક્ટર યતિન ગુપ્તેએ જણાવ્યું કે, "ઈલેક્ટ્રિક વાહનોનું ભવિષ્ય ઉજળું હોવાનું સંભાવના છે. પેટ્રોલ-ડીઝલ મોંઘું હોવા ઉપરાંત કેંદ્ર અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા અપાતી સબસિડીને કારણે ઈલેક્ટ્રિક વાહન ખરીદતાં લોકોની સંખ્યા વધી છે." વોર્ડવિઝાર્ડ ઈનોવેશન્સ એન્ડ મોબિલિટી લિમિટેડ આગામી છ મહિનામાં બીજા બે પ્લાન્ટ શરૂ કરવાના છે. એક પ્લાન દક્ષિણ ભારતમાં શરૂ થશે જ્યારે બીજો ઉત્તર અથવા પૂર્વ ભારતમાં શરૂ થશે.
મેટરના CEO અને ફાઉન્ડર મોહલ લાલભાઈએ કહ્યું, "ઈલેક્ટ્રિક વાહનોની માગ ખૂબ વધી છે અને ગ્રાહકો પોતાની ચોક્કસ માગ સંતોષવા માટે વધુ ને વધુ પ્રોડક્ટની રાહ જોઈ રહ્યા છે. હાલ ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ સેગમેન્ટમાં ગ્રાહકોને આપવા માટે પૂરતી પ્રોડક્ટ્સ નથી. માગ વધતી દેખાઈ રહી છે અને આગામી થોડા વર્ષોમાં નવી નવી ઘણી પ્રોડક્ટ લોન્ચ થશે." મેટર પણ આગામી સમયમાં કેટલીક વધુ પ્રોડક્ટ્સ લોન્ચ કરવાનું છે.
"ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર્સ માર્કેટમાં સફળ થવાની સંભાવના ખૂબ ઊંચી છે અને લોકોમાં તેની સ્વીકૃતિ પણ વધી રહી છે. 2020-21માં ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર્સમાં ઓછોમાં ઓછો 50-70%નો ગ્રોથ જોવા મળ્યો છે", તેમ ઓડિસી ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ્સ પ્રાઈવેટ લિમિટેડના સીઈઓ નેમિન વોરાનું કબેવું છે. આ કંપનીએ મુંબઈમાં વાર્ષિક 36,000 યુનિટની ક્ષમતા ધરાવતો પ્લાન્ટ શરૂ કર્યો છે.
ફેડરેશન ઓફ ઓટોમોબાઈલ ડીલર્સ અસોસિએશન દ્વારા આપવામાં આવેલા ડેટા પ્રમાણે, ઈલેક્ટ્રિક વાહનોનું વેચાણ પણ છેલ્લા એક વર્ષમાં 10 ગણું વધ્યું છે. ઓક્ટોબર 2020માં 149 ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ વેચાયા હતા જેની સંખ્યા ઓક્ટોબર 2021માં વધીને 1621 યુનિટ થઈ છે. વેચાયેલા ઈલેક્ટ્રિક વાહનોમાં કાર, ટુ-વ્હીલર અને થ્રી-વ્હીલરનો સમાવેશ થાય છે.
મોહલ લાલભાઈએ આગળ કહ્યું, "સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઈનિશિયેટિવ (PLI)નો લાભ નથી મળતો. જે નવોદિતો માટે ગેરલાભ સમાન છે. પરિણામે જરૂરી છે કે સરકાર સ્ટાર્ટઅપ્સને પણ આવરી લેવાય તેવી યોજનાઓ શરૂ કરે અને તેમને પ્રોત્સાહન આપે જેથી સ્ટાર્ટ્અપ્સ પણ સમૃદ્ધ થાય અને સેક્ટરની વધતી માગને પહોંચી વળવામાં ઉપયોગી થઈ પડે."
મેટર નામનું ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ અને ઈલેક્ટ્રિક ટેક્નોલોજી સ્ટાર્ટઅપ પણ અમદાવાદ નજીક મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ સ્થાપવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. આ પ્લાન્ટની વાર્ષિક ઉત્પાદન ક્ષમતા 2 લાખ યુનિટની હશે. શહેરના લાલભાઈ પરિવારમાંથી આવતાં મોહલ લાલભાઈ દ્વારા આ સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. 2022ના પ્રથમ છ મહિના દરમિયાન તેઓ ઈ-મોટરસાઈકલ લોન્ચ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. સ્વીચ એનર્જી પ્રાઈવેટ લિમિટેડે પણ તાજેતરના વર્ષોમાં ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ ફેસિલિટી માટે ગુજરાત પર પસંદગી ઉતારી છે.
બીએસઈ લિસ્ટેડ વોર્ડવિઝાર્ડ ઈનોવેશન્સ એન્ડ મોબિલિટી લિમિટેડ 2016થી ઈલેક્ટ્રિક વ્હીલર માર્કેટમાં છે. તેમણે આ વર્ષે જાન્યુઆરી મહિનામાં વડોદરામાં નવો ટુ-વ્હીલર મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ શરૂ કર્યો છે. આ નવો પ્લાન્ટ શરૂ થતાં કંપની વધુ મજબૂત થઈ છે. ત્રણેય પ્લાન્ટની વાર્ષિક પ્રતિ શિફ્ટ ઉત્પાદન કેપેસિટી 2.5 લાખ યુનિટ છે.
ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ ઉત્પાદકોનું કહેવું છે કે, કેંદ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા અપાત સબસિડી, ગ્રાહકોમાં વધતી જાગૃતિ અને પેટ્રોલ-ડીઝલના વધતા ભાવોને કારણે ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલરની માગ વધી છે.
વોર્ડવિઝાર્ડ ઈનોવેશન્સ એન્ડ મોબિલિટી લિમિટેડના ચેરમેન અને મેનેજિંગ ડાયરેક્ટર યતિન ગુપ્તેએ જણાવ્યું કે, "ઈલેક્ટ્રિક વાહનોનું ભવિષ્ય ઉજળું હોવાનું સંભાવના છે. પેટ્રોલ-ડીઝલ મોંઘું હોવા ઉપરાંત કેંદ્ર અને રાજ્ય સરકારો દ્વારા અપાતી સબસિડીને કારણે ઈલેક્ટ્રિક વાહન ખરીદતાં લોકોની સંખ્યા વધી છે." વોર્ડવિઝાર્ડ ઈનોવેશન્સ એન્ડ મોબિલિટી લિમિટેડ આગામી છ મહિનામાં બીજા બે પ્લાન્ટ શરૂ કરવાના છે. એક પ્લાન દક્ષિણ ભારતમાં શરૂ થશે જ્યારે બીજો ઉત્તર અથવા પૂર્વ ભારતમાં શરૂ થશે.
મેટરના CEO અને ફાઉન્ડર મોહલ લાલભાઈએ કહ્યું, "ઈલેક્ટ્રિક વાહનોની માગ ખૂબ વધી છે અને ગ્રાહકો પોતાની ચોક્કસ માગ સંતોષવા માટે વધુ ને વધુ પ્રોડક્ટની રાહ જોઈ રહ્યા છે. હાલ ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ સેગમેન્ટમાં ગ્રાહકોને આપવા માટે પૂરતી પ્રોડક્ટ્સ નથી. માગ વધતી દેખાઈ રહી છે અને આગામી થોડા વર્ષોમાં નવી નવી ઘણી પ્રોડક્ટ લોન્ચ થશે." મેટર પણ આગામી સમયમાં કેટલીક વધુ પ્રોડક્ટ્સ લોન્ચ કરવાનું છે.
"ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર્સ માર્કેટમાં સફળ થવાની સંભાવના ખૂબ ઊંચી છે અને લોકોમાં તેની સ્વીકૃતિ પણ વધી રહી છે. 2020-21માં ઈલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર્સમાં ઓછોમાં ઓછો 50-70%નો ગ્રોથ જોવા મળ્યો છે", તેમ ઓડિસી ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ્સ પ્રાઈવેટ લિમિટેડના સીઈઓ નેમિન વોરાનું કબેવું છે. આ કંપનીએ મુંબઈમાં વાર્ષિક 36,000 યુનિટની ક્ષમતા ધરાવતો પ્લાન્ટ શરૂ કર્યો છે.
ફેડરેશન ઓફ ઓટોમોબાઈલ ડીલર્સ અસોસિએશન દ્વારા આપવામાં આવેલા ડેટા પ્રમાણે, ઈલેક્ટ્રિક વાહનોનું વેચાણ પણ છેલ્લા એક વર્ષમાં 10 ગણું વધ્યું છે. ઓક્ટોબર 2020માં 149 ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ વેચાયા હતા જેની સંખ્યા ઓક્ટોબર 2021માં વધીને 1621 યુનિટ થઈ છે. વેચાયેલા ઈલેક્ટ્રિક વાહનોમાં કાર, ટુ-વ્હીલર અને થ્રી-વ્હીલરનો સમાવેશ થાય છે.
મોહલ લાલભાઈએ આગળ કહ્યું, "સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઈનિશિયેટિવ (PLI)નો લાભ નથી મળતો. જે નવોદિતો માટે ગેરલાભ સમાન છે. પરિણામે જરૂરી છે કે સરકાર સ્ટાર્ટઅપ્સને પણ આવરી લેવાય તેવી યોજનાઓ શરૂ કરે અને તેમને પ્રોત્સાહન આપે જેથી સ્ટાર્ટ્અપ્સ પણ સમૃદ્ધ થાય અને સેક્ટરની વધતી માગને પહોંચી વળવામાં ઉપયોગી થઈ પડે."