એપશહેર

સૌરાષ્ટ્રમાં ખીલી ઉઠશે ચંદનની ખુશ્બુ, ખેડૂતો વળ્યા મોટો ફાયદો કરાવતી ચંદનની ખેતી તરફ

દક્ષિણ ભારત સાથે આપણા ગુજરાતમાં સૌરાષ્ટ્ર્માંથી પણ ચંદનની સુગંધ દુનિયાભરમાં પહોંચશે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સૌરાષ્ટ્રના અનેક ખેડૂતો ચંદનની ખેતી તરફ વળ્યા છે.

Authored byNimesh Khakhariya | TNN 23 Sep 2021, 11:21 am

હાઈલાઈટ્સ:

  • ખેતીની જમીન જો ઉજ્જડ પડી રહેતી હોય અને સિંચાઈનું પાણી મળી રહેતું હોય તો ચંદનની ખેતી નફાનો સોદો

  • જોકે ચંદનના વૃક્ષ વાવ્યા પછી દાયકો એક રાહ જોવી પડે છે. ત્યારે તેમાંથી સુગંધિત લાકડું મળે છે.

  • ભારતીય સંસ્કૃતિમાં પૂજા પાઠથી લઈને, આધુનિક દુનિયામાં કોસ્મેટિક, મેડિકલ, અરોમા થેરાપીમાં ચંદનની માગ
હાઈલાઈટ ટેક્સ્ટ
I am Gujarat sandalwood aroma from saurashtra will bask the glob soon many farmer turn to sandalwood farming
સૌરાષ્ટ્રમાં ખીલી ઉઠશે ચંદનની ખુશ્બુ, ખેડૂતો વળ્યા મોટો ફાયદો કરાવતી ચંદનની ખેતી તરફ
રાજકોટઃ ટૂંક સમયમાં જ દુનિયા ગુજરાતમાં ઉગેલા ચંદનની સુગંધથી સુગંધીત થઈ જશે. જે સાથે આપણું ગુજરાત દક્ષિણ ભારતના ચંદનના ઘર કહેવાતા રાજ્યો સાથે સ્પર્ધામાં ઉતરશે જોકે આ દક્ષિણ ભારતને આ મામલ પાછળ રાખવું સહેલું નથી પરંતુ છેલ્લા કેટલાક સમયથી જે રીતે ચંદનની ખેતી વધી રહી છે તે જોતા ગુજરાત ચંદન ઉત્પાદન મામલે જરુર દુનિયામાં એક નિશ્ચિત સ્થાન ધરાવશે.
મોરબી નજીક પૂરપાટ દોડતી કાર ટ્રક પાછળ ઘુસી પડીકું વળી ગઈ, 5નાં ઘટનાસ્થળે મોત
પાછલા વર્ષોમાં રાજકોટ, જામનગર અને દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લાના ખેડૂતોએ ચંદનની ખેતીનો પ્રયોગ શરૂ કર્યા છે. જોકે તેમને સફળતાની સુગંધ માટે વધુ એક દાયકા સુધી રાહ જોવી પડશે, પરંતુ પ્રયાસો સાચી દિશામાં જઇ રહ્યા હોય તેવું લાગે છે. અને નર્સરી ધરાવતાં કેટલાક વ્યક્તિઓના દાવા પ્રમાણે સૌરાષ્ટ્રમાં ઓછામાં ઓછા 2,000 ખેડૂતો ચંદનની આ મીઠી સુગંધથી તેમની તિજોરીમાં ભરવાની અપેક્ષા રાખી રહ્યા છે. મધુ ચાંગાણી છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી જામનગર જિલ્લાના ધુતારપર ગામમાં ચંદનની નર્સરી ચલાવે છે. તેઓ કર્ણાટક અને તમિલનાડુમાંથી બીજ લાવે છે અને નિયંત્રિત વાતાવરણમાં ગ્રીનહાઉસમાં તેના રોપાને ઉછેરે છે. આ રોપા પાછળથી ખેતરમાં રોપવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે “સૌરાષ્ટ્રના લગભગ 2,000 ખેડૂતો છે જે મારી પાસેથી રોપાઓ લઈ ગયા છે અને સફળતાપૂર્વક ચંદનની ખેતી કરી રહ્યા છે તેઓ મારી સાથે જોડાયેલા છે. જંગલોમાં ચંદનના ઝાડને પરિપક્વ થવા માટે 30 વર્ષ લાગે છે, પરંતુ જો તેનું પદ્ધતિસર આયોજન કરી વાવેતર કરવામાં આવે તો, વૃક્ષ 15 વર્ષના અડધા સમયમાં જ પરિપક્વ થઈ જાય છે.
ગાંધીનગરમાં સરકારી કર્મચારીઓને ઘી-કેળા, નવા 1400 આવાસ બનાવવાની દરખાસ્ત
ચંદન ભારતીય સંસ્કૃતિમાં એક આગવું સ્થાન સ્થાન ધરાવે છે અને વિવિધ ધાર્મિક વિધિઓમાં તેનો વ્યાપક ઉપયોગ છે. માત્ર લાકડું જ નહીં પણ તેમાંથી કાઢવામાં આવેલું તેલ પણ કોસ્મેટિક, ફાર્માસ્યુટિકલ, એરોમાથેરાપી અને અત્તર ઉદ્યોગનું વિશાળ બજાર ધરાવે છે. ખેડૂતોએ જણાવ્યા પ્રમાણે ચંદનના વેચાણ માટે કર્ણાટકમાં ખાસ માર્કેટયાર્ડ છે. એક કિલો લાકડું ર. 5,000 થી 7,000 ની કિંમતમાં મળે છે જ્યારે તેનું તેલ 1.5 લાખ રૂપિયા પ્રતિ કિલોમાં વેચાય છે. જોકે ચંદનના વાવેતરનો ખર્ચ ખૂબ ઉંચો છે. વન વિભાગના સામાજિક વનીકરણ સર્કલ દ્વારા સન્માનિત ધોરાજી તાલુકાના ખેડૂત ગોરધન લક્કડે જણાવ્યું હતું કે, "એકવાર વાવણી પૂર્ણ થઈ જાય પછી તેને જાળવણી માટે દર વર્ષે માત્ર રૂ. 5,000 થી 10,000ના ખર્ચની જરૂર પડે છે." રાજકોટ જિલ્લાના ધોરાજી તાલુકાના પાટણવાવ ગામના ખેડૂત સુરેશ મોરડિયાએ છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં 600 ચંદનના વૃક્ષોની ખેતી કરી છે.
પતિને સટ્ટાની લત, પત્નીને કહ્યું 'બાપા પાસેથી રુપિયા લઈ આવ નહીંતર ચાલતી પકડ'
મોરડિયાએ કહ્યું કે “એક વખતનું વાવેતર કરવાનું હોય છે જેના માટે એકર દીઠ રૂ. 20,000 ખર્ચ થાય છે. જેમાં ખાડા ખોદવાથી લઈને ખાતર પૂરું પાડવા સુધીની બાબત સામેલ છે. જો કે, જે ખેડૂતો પાસે સિંચાઈની યોગ્ય સુવિધા છે તેઓ જ માત્ર ચંદનની ખેતી કરી શકે છે, ચંદનની ખેતી માટે ચોમાસા પર નિર્ભર ન રહી શકાય.” જામનગર જિલ્લાના લાલપુર તાલુકાના ખેડૂત ભોગાભાઈ ધરેવાડાએ 700 ચંદનના વૃક્ષો વાવ્યા છે. તેમણે કહ્યું, “જે ખેડૂતો પાસે વિશાળ ઉજ્જડ જમીન છે તેમના માટે આ વૃક્ષ આશીર્વાદ સ્વરુપ છે. બાગાયતી ખેડૂતો પણ ચંદનની ખેતી કરી શકે છે જો તેઓ આ માટે થોડા એકર જમીન ફાળવે તો. નાયબ વન સંરક્ષક, રવિ રવિપ્રસાદ રાધાકૃષ્ણે અમારા સહયોગી ટાઇમ્સ ઓફ ઇન્ડિયા સાથે વાત કરતાં કહ્યું કે, "આ વૃક્ષને ખાસ કાળજીની જરૂર છે કારણ કે તે પર્યાવરણીય ઉતાર ચઢાવને લઈને ખૂબ જ સંવેદનશીલ છે. ઘણીવાર કેટલાક વૃક્ષોમાં અંદર સુગંધીત લાકડું તૈયાર નથી થતું તો તેના સામાન્ય લાકડાનું પણ સારું બજાર છે કારણ કે તેનો ઉપયોગ ધાર્મિક વિધિઓમાં થાય છે.
લેખક વિશે
Nimesh Khakhariya
Nimesh Khakhariya is an assistant editor with Times Of India.... વધુ વાંચો

Read Next Story