એપશહેર

કોરોના મહામારી વચ્ચે ચરોતરના આ ગામડાનો કમાલ, મળી આદુ અને હળદરની પેટન્ટ

ગજબ! ગુજરાતના આ ગામડામાં ઉગતા આદુ અને હળદરને મળ્યો વિશેષ ટ્રેડમાર્ક, હવે ગામના ખેડૂતને મળી શકે છે આ પ્રોડક્ટના ઉત્પાદન પર રોયલ્ટી પણ મેળવી શકશે.

Authored byPrashant Rupera | Edited byMitesh Purohit | TNN 25 Aug 2020, 10:26 am
વડોદરા/ આણંદઃ કોઈપણ વસ્તુ કે પ્રોડક્ટ માટે તેના હક્ક કોઈ સંશોધક કે પછી સંસ્થાને મળે તેવું તો તમે સાંભળ્યું હશે પરંતુ એવું ક્યારેય સાંભળ્યું છે કે કોઈ ગામને તેની ખેત પેદાશ માટેના હક્ક મળ્યા હોય? આવું બન્યું છે આપણા ગુજરાતનો હરિયાળો પટ્ટો ગણાતા ચરોતર વિસ્તારના એક ગામડા સાથે. જ્યાં ઉગતી બે ખેત પેદાશનો માલિકી હક્ક આખા ગામને મળ્યો છે.
I am Gujarat ginger


વાત છે મધ્ય ગુજરાતના ચરોતર કહેવાતા વિસ્તારના ગામ બોરિયાવીની, જ્યાંના ખેડૂતોએ તેમના પરંરાગત આદુ અને હળદરની પ્રજાતીને ગામના નામે રજિસ્ટર્ડ કરાવવામાં સફળતા મળી છે. આ સમાચાર એટલા માટે મહત્વના છે કોરોના મહામારી વચ્ચે રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારતા આદુ અને હળદરની પેટન્ટ મેળવી છે. આણંદ એગ્રિકલ્ચર યુનિવર્સિટીની મદદથી આ પરંપરાગત ખેત પેદાશોનું રજિસ્ટ્રેશન થઈ શક્યું છે. ગામમાં રહેતા 37 વર્ષના આઈટી ગ્રેજ્યુએટ અને ઓર્ગેનિક ખેતી દ્વારા આદુ અને હળદર ઉગાવતા ખેડૂત દેવેશ પટેલે કહ્યું કે અમે અમે આદુ અને હળદરની બોરિયાવી પ્રજાતીને ભારતીય સરકારની પ્રોટેક્શન ઓફ પ્લાન્ટ વેરાયટીઝ એન્ડ ફાર્મર્સ રાઇટ ઓથોરિટી પાસે રજીસ્ટર્ડ કરાવી છે અને હક્ક મેળવ્યા છે. દેવેશ IT ગ્રેજ્યુએટ થયા પછી ઓર્ગેનિક ફાર્મિંગ દ્વારા દર વર્ષે અમેરિકા અને યુરોપમાં 6 ટન આદુ અને હળદર એક્સપોર્ટ કરે છે.

તેમણે વધુમાં કહ્યું કે 'ભારતમાં ખેડૂતો એક કોમ્યુનિટી તરીકે પોતાના પરંપરાગત આરોગ્ય ઉપયોગી અને મહત્વના ખેત ઉત્પાદનોને The Protection of Plant Varieties and Farmers’ Rights Act (PPVFRA) અંતર્ગત રજિસ્ટર્ડ કરાવી શકે છે. આ રીતે રજીસ્ટર્ડ થયેલી ખેત પેદાશોમાં વસ્તુનો માલિકી હક્ક કોઈ એક વ્યક્તિ કે કંપની કે સંસ્થાનો ન રહેતા જે તે ગામ અને ખેડૂતોનો થાય છે જેઓ આ પ્રકારની ખેત પેદાશની ખેતી કરી છે.' આ સાથે તેમણે ઉમેર્યું કે ખેતરો જીયો-ટેગ પણ મેળવી શકે છે.

આણંદ એગ્રિકલ્ચર યુનિવર્સિટીના ઇન્ચાર્જ વાઇસ ચાન્સેલર ડો. આર.વીય વ્યાસે કહ્યું કે 'બોરિયાવીને ખેડૂતો પેઢીઓથી આ ખાસ પ્રકારના ગુણો ધરાવતા આદુ અને હળદર ઉગાવતા આવ્યા છે. આ આદુ અને હળદરમાં ખાસ પ્રકરાના ગુણો મળી આવે છે જેના આધારે PPVFRA અંતર્ગત આ પ્રોડક્ટને રજિસ્ટર્ડ કરવામાં આવી છે. બોરિયાવીમાં આશરે 400 જેટલા ખેડૂતો 80 હેક્ટર જમીનમાં આદુ અને હળદર ઉગાવે છે.'

1980થી જ પોતાના પિતા જસાભાઈ બાદ આદુની ખેતી કરતા અમરિષ પટેલે કહ્યું કે 'બીજા પ્રદેશોમાં ઉગતા આદુમાં વધારે માત્રામાં ફાઇબર હોય છે જેના કારણે તેવા આદુમાંથી કચરો વધુ નીકળે છે. જ્યારે અમારે ત્યાં ઉગતા આદુમાં રેસા ઓછા હોય છે અને સુગંધ પણ વધુ હોય છે.'

મહત્વનું છે કે ખેડૂતો હવે પોતાની બોરિયાવી બ્રાન્ડને વધુ ભાર પૂર્વક રજૂ કરી રહ્યા છે કે જેથી તેમને રોયલ્ટી સ્વરુપે પણ સારી એવી આવક થઈ શકે. અમરિષ પટેલે કહ્યું કે 'બોરિયાવી હળદરની પોતાની સેલ્ફ લાઇફ પણ ઘણી વધારે હોય છે. તેમાં સુગંધ અને તેલ પણ વધુ મળે છે. હાલ અમે ગુજરાતમાં અમારા આદુ અને હળદરની માગ વધારવામાં સફળ થયા છે. હવે જ્યારે અમે આંતરરાષ્ટ્રિય સ્તરે માગણી વધારવા માટે સફળ થશું ત્યારે અમારી આવકમાં પણ વધારો થશે.'
લેખક વિશે
Prashant Rupera
Prashant Rupera is special correspondent at The Times of India, Vadodara and reports on politics, business, heritage, and education. He has been regularly reporting on the dairy sector in Gujarat which pioneered the White Revolution in the country. His interests include reading, watching movies and spending time with family and friends.... વધુ વાંચો

Read Next Story