એપશહેર

તો શું Chandrayaan-2નું રોવર પ્રજ્ઞાન ચંદ્રની સપાટી પર સુરક્ષિત ઉતર્યું હતું?

Chandrayaan-2: ગતવર્ષે ચંદ્ર પર ભારતના ચંદ્રયાન-2 મિશનના વિક્રમ લેન્ડરની ભાળ મેળવનાર શાનમુગા સુબ્રમણ્યમે એક વધુ શોધ કરી છે. તેમણે શક્યતા દર્શાવી છે કે ચંદ્ર પર ભારતના ચંદ્રયાન-2નું રોવર પ્રજ્ઞાન એકદમ સુરક્ષિત રીતે ઉતરવામાં સફળ થયું હતું.

I am Gujarat 1 Aug 2020, 3:38 pm
ગત વર્ષે 22 જુલાઈએ ભારતે પોતાનું મહત્વકાંક્ષી ચંદ્રયાન-2 મિશન લોન્ચ કર્યું અને ચંદ્રનો એ ભાગ જ્યાં કામય અંધકાર રહે છે તેના પર ISROએ પોતાનું યાન મોકલ્યું હતું. જોકે તેનું લેન્ડર વિક્રમ આશા મુજબ સરળતાથી ચંદ્ર પર લેન્ડ કરી શક્યું નહીં અને ધરતી સાથે તેનો સંપર્ક તૂટી ગયો. પાછળથી અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી NASA દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલ તસવીરોને જોઈને ચેન્નઈના એન્જિનિયર શાનમુગા સુબ્રમણ્યમે ચંદ્રની સપાટી પર લેન્ડર વિક્રમ અને રોવરને શોધી લીધું હતું. તે તસવીરોમાં જે જોવા મળ્યું તે વિક્રમ લેન્ડરનો ભંગાર માનવામાં આવ્યો. જોકે LROની તાજેતરની તસવીરોમાં શાને ફરી શોધીકાઢ્યું કે ભલે વિક્રમનું લેન્ડિંગ બરાબર ન થયું હોય પરંતુ ચંદ્રયાન-2ના રોવર પ્રજ્ઞાને શક્ય છે કે એકદમ સુરક્ષિત રીતે ચંદ્ર પર પગ રાખ્યો હોય. શાને અમારા સહયોગી નવભારત ટાઇમ્સ ઓનલાઈન માટે શતાક્ષી અસ્થાના સાથે વાતચીતમાં આ અંગે જણાવ્યું હતું.
I am Gujarat chennai engineer shanmuga subramanian finds possibly intact rover pragyan out of vikram lander on chandryaan2 lunar mission of india
તો શું Chandrayaan-2નું રોવર પ્રજ્ઞાન ચંદ્રની સપાટી પર સુરક્ષિત ઉતર્યું હતું?


શાને શોધ્યું હતું વિક્રમ લેન્ડર

NASAના LROએ ગત વર્ષે ત્રણવાર આ જગ્યાની તસવીર લીધી હતી જ્યાં લેન્ડર અને તેનો કાટમાળ મળી આવ્યો હતો. LRO દ્વારા 17 સપ્ટેમ્બર, 14 ઓક્ટોબર અને 11 નવેમ્બરે જે તસવીરો લેવામાં આવી તેમાં લેન્ડિંગ સાઇટ પર મળેલા નિશાન લેન્ડરના કાટમાળાનો હોવાનું માનવામાં આવ્યું હતું. શાને કરેલી આ શોધની પુષ્ટી NASAએ પણ કરી હતી અને શાનને અભિનંદન આપ્યા હતા.

નવી તસવીરોએ કર્યા હેરાન

જોકે, આ વાત અહીં જ પૂરી નથી થતી. આ વર્ષે 4 જાન્યુઆરીએ લેવામાં આવેલ તસવીરોને જ્યારે શાને અભ્યાસ કર્યો તો તેમાં કંઈક અલગ જોવા મળ્યું. આ વખતે વિક્રમથી થોડી દુર અંતરે બીજુ પણ કંઈક જોવા મળ્યું જે પહેલા કરતા અલગ હતી. શાનનું માનવું છે કે આ વિક્રમ લેન્ડરમાં રહેલું રોવર પ્રજ્ઞાન છે. આ વિસ્તારમાં કાટમાળ સિવાય આ વસ્તુ પહેલીવા જોવા મળી છે.

તો પછી અત્યાર સુધી ક્યાં હતું પ્રજ્ઞાન?

હકીકતમાં વિક્રમ જ્યાં લેન્ડ કરવાનું હતું. તે ચંદ્રનો એવો ભાગ છે જ્યાં પ્રકાશ ખૂબ જ ઓછો હોય છે. આ પહેલાની તસવીરોમં LROએ લીધી ત્યારે સૂર્યના એન્ગલને કારણે રોવર દેખાયું નહીં હોય. શાન કહે છે કે હાલ ચંદ્રના આ ભાગ પર પહેલા કરતા વધારે પ્રકાશ પડી રહ્યો છે અને અલગ એન્ગલ પર આ પ્રકાશ રોવર પર પથરાયો છે જેના કારણે રિફ્લેક્શનથી તેને જોવું શક્ય બન્યું છે. શાને આ અંગેની જાણકારી ISRO અને NASAને આપી છે. હવે તે આ દાવાની પુષ્ટી થાય તેની રાહ જોઈ રહ્યા છે.

તો પહેલા શું દેખાયું હતું?

ચંદ્રયાન-2 પોતાની સાથે કુલ 13 પેલોડ લઈને ગયું હતું. જેમાં 3 લેન્ડર અને 2 રોવર હતા. શાનનું કહેવું છે કે પહેલા તેને અને નાસાને જે કાટમાળ દેખાયો તે શક્ય હોઈ શકે કે તે આમાંથી કોઈ પેલોડનો હોય. શાન જણાવે છે કે તેમને જે કાટમાળ મળ્યો તે Langmuir પ્રોબનો હોઈ શકે છે. તેમજ NASAને જે કાટમાળ દેખાયો હતો તે લેન્ડરમાં લાગેલા એન્ટેના, બીજા પેલોડ, રેટ્રો બ્રેકિંગ એન્જિન અથવા સોલાર પેનલનો હોઈ શકે છે.

તો સુરક્ષીત છે પ્રજ્ઞાન?

ખાસ વાત એ છે કે ચંદ્રની સપાટી પર વિક્રમનું રફ લેન્ડિંગ હતું ક્રેશ લેન્ડિંગ નહીં. તેવામાં એવી શક્યતા રહે છે કે ખરાબ લેન્ડિંગના કારણે લેન્ડરના કોમ્યુનિકેશન ડિવાઈઝ બંધ થઈ ગયા હોય પરંતુ રોવર પ્રજ્ઞાન સુરક્ષિત રહ્યું હતું. પછીથી પહેલાથી નક્કી કરેલા પ્રોગ્રામ મુજબ તે લેન્ડરની બહાર નીકળ્યું હોય અને થોડે દૂર સુધી ગયું હો. શાનનું કહેવું છે કે આ સપાટી પર ટક્કરના કારણે રોવરનું લેન્ડરની બહાર ફેંકાઈ જવાની શક્યતા ઓછી છે. એવું શક્ય છે કે રોવર યોગ્ય રીતે લેન્ડરની બહાર નીકળ્યું હોય. એવું એટલા માટે કે કેમ કે તસવીરોમાં લેન્ડર અને રોવર વચ્ચે ટ્રેક જોવા મળે છે. જો રોવર અથડાઈને બહાર નીકળ્યું હોત તો આવો ટ્રેક બનાવાની શક્યતા જ ઓછી હોય છે. જોકે શાનનું કહેવું છે કે તેમના આ દાવાની પુષ્ટી NASA અથવા ISRO જ કરી શકે છે.

Read Next Story

Gujarati News - I am Gujarat: ગુજરાત, દેશ, વિદેશ, શિક્ષણ, બિઝનેસ, મૂવી, જ્યોતિષ, ધર્મ, સ્પોર્ટ્સના લેટેસ્ટ સમાચાર ઉપરાંત વાયરલ ન્યૂઝ મેળવવા માટે ડાઉનલોડ કરો IamGujaratની એપ
તમામ તાજી ખબરો માટે I am Gujarat ફેસબૂકપેજને લાઈક કરો