ભારતમાં ગર્ભધારણ અને પાકિસ્તાનમાં જન્મ, વિચિત્ર થઈ બાળકની સ્થિતિ

મહારાષ્ટ્રઃ જલગાંવનો રહેવાસી કૈલાસ ઉદાસી પોતાના બે મહિનાના નાના દીકરા રેયાંશને હાથમાં લેવા માટે ખૂબ જ ઉત્સુક છે. રિયાંશના માતાએ ભારતમાં ગર્ભધારણ કર્યું હતું અને પાકિસ્તાનમાં દીકરાને જન્મ આપ્યો હતો. બે દેશના પ્રોટોકોલ અને કોરોના મહામારીના કારણે સ્થિતિ પેચીદી બની હતી. રિયાંશનો જન્મ 24 ઓગસ્ટ 2020ના રોજ કૈલાશ અને સોનલના ઘરે થયો હતો. જે ક્રમશઃ ભારતીય અને પાકિસ્તાની નાગરિક છે.

ભારતમાં ગર્ભધારણ અને પાકિસ્તાનમાં જન્મ
કોરોના વાયરસ મહામારીના કારણે માર્ચ મહિનાથી પાકિસ્તાનમાં જ ફસાયેલા પિતા કૈલાશ જુન મહિનામાં ભારતીય નાગરિકોની પહેલા ગ્રુપમાં પરત ફર્યા હતાં. તેમની પત્ની સોનલ પાકિસ્તાની નાગરિક છે, જેને ભારતમાં પ્રવેશની પરવાનગી આપવામાં આવી નહોતી. એક લગ્નમાં હાજરી આપવા માટે સોનલ No-Objection to Return to India (NORI) વીઝા પર પાકિસ્તાન ગઈ હતી. સપ્ટેમ્બર મહિનામાં જ્યારે NORI વીઝાધારકોને ભારત પરત આવવાની અનુમતિ અપાઈ ત્યારે ટેક્નીકલ રીતે રિયાંશનો જન્મ થઈ ચૂક્યો હતો અને તે પાકિસ્તાની નાગરિક ગણાયો હતો.

પરિવારે પૂછ્યા સવાલ?
ભારતીય દૂતાવાસે કહ્યું કે, પરિવાર દ્વારા જણાવવામાં આવેલી ઈમેઈલ ક્વેરી અનુસાર, બાળકને પરત આવવા માટે પાસપોર્ટની જરુર પડશે. જે અનુસાર તેને પહેલા પાકિસ્તાની પાસપોર્ટની જરુર પડશે પછી ભારત પરત ફરી શકશે. પરિવારનું કહેવું છે કે, કૈલાશ પહેલાથી જ ભારત આવી ગયો છે, જ્યારે રિયાંશને પાસપોર્ટ માટે જરુરી ડોક્યુમેન્ટ્સ પણ જોઈશે.

આ રીતે મળે છે નાગરિકતા
NORI વીઝા, જે હેઠળ સોનલ પાકિસ્તાન ગઈ હતી. તે વીઝા પાકિસ્તાનીઓને આપવામાં આવે છે જે લોંગ ટર્મ વીઝા હેઠળ(LTV) દેશમાં પરત આવવા માટે આપવામાં આવે છે. લગ્ન પછી આવનાર લોકોને પહેલા LTVથી શરુઆત કરવામાં આવે છે અને પછી તેને કાયમી ધોરણે નાગરિકતા આપવામાં આવે છે. કૈલાશ અને સોનલ લગ્નમાં હાજરી આપવા માટે પાકિસ્તાન ગયા હતાં. કોરોના વાયરસની મહામારીના કારણે બોર્ડર સીલ કરવામાં આવી હતી. જેથી તેઓ ત્યાં જ ફસાઈ ગયા હતાં. સોનલ NORI વીઝા પર જ્યારે કૈલાશ ભારતીયોને મળતા વીઝા પર ગયો હતો.

પાકિસ્તાનમાં થયો રિયાંશનો જન્મ
'જ્યારે ભારતીય નાગરિકોનું પહેલું ગ્રુપ પરત ફર્યું ત્યારે હું પણ ભારત આવ્યો હતો. NORI વીઝા ધારકોને પરત મોકલવાના આદેશ જાહેર કરવામાં આવ્યા જ્યા છેલ્લે 27 ઓગસ્ટના રોજ NORI વીઝાધારકોનું લિસ્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યું ત્યાં તો રિયાંશનો જન્મ થઈ ચૂક્યો હતો.'

જેટલું સરળ લાગે છે તેના કરતા પેચીદું
પરિવારના જણાવ્યાનુસાર, જે પછી સપ્ટેમ્બરના પહેલા અઠવાડિયા સુધી વેલિડિટી વધારવામાં આવી. સોનલનું નામ લિસ્ટમાં હતું પરંતુ જ્યારે બાળકની સ્થિતિ અંગે સ્પષ્ટીકરણ પૂછવામાં આવ્યું તો દૂતાવાસ તરફથી જવાબ મળ્યો કે તેને પાસપોર્ટની જરુર પડશે. રિયાંશનો પાસપોર્ટ બનાવવા માટે બન્ને માતા-પિતાએ જાહેર કર્યું કે એ તેમનું બાળક છે. જોકે, આ જેટલું સરળ દેખાય છે તેટલું લાગતું નથી. સોનલને પોતાના ડોક્યુમેન્ટ્સ આપવા પડશે. જેમાં પાકિસ્તાની પાસપોર્ટ અને રાષ્ટ્રીય આઈડેન્ટિફિકેશન કાર્ડ (NIC)નો સમાવેશ થાય છે. જેમાં સોનલનું નામ અને પિતાનું નામ પણ હોવું જોઈએ.

...તો કરવા પડશે આ ફેરફાર
જો પિતાનું નામ નહીં હોય તો કૈલાશનું નામ ઉમેરવુંપડશે અને પછી જ NORI વીઝા હેઠળ સોનલનું નામ લિસ્ટમાં આવશે. નામમાં ફેરફાર થશે તો તેને નવો કેસ માનવામાં આવશે અને તેને ભારતમાં પ્રવેશવા માટે ફ્રેશ વીઝા મળશે. જોકે, હાલ કોરોના વાયરસની મહામારીના કારણે નવા વીઝા આપવામાં નથી આવી રહ્યાં. ઉપરાંત NORI વીઝાધારકોના લિસ્ટમાં સમાવેશ માટે જૂના ડોક્યુમેન્ટ્સ જોઈશે. જે તેમની પાસે પહેલાથી જ છે. સોનલે અમારા સહયોગી TOIને જણાવ્યું કે, આ Catch-22 સ્થિતિ છે. જેમાં આપણે માત્ર એક જ આશા રાખી શકીએ કે આ મામલાનો જલદી ઉકેલ આવે.