એપશહેર

Explained: ક્રુડની કિંમત 1 ડોલર વધે તો દેશમાં પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવમાં કેટલો વધારો થાય?

Crude Oil Price : ચાર મહિના બાદ દેશમાં ફરી એકવાર પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ વધવાનું શરુ થયું છે, આ ગાળામાં આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રુડની કિંમત જેટલી વધી છે તે અનુસાર જો પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમત વધારવામાં આવે તો અમદાવાદ સહિતના શહેરોમાં તેનો ભાવ ક્યાં સુધી પહોંચી શકે? શું સરકાર વધતી મોંઘવારી વચ્ચે પેટ્રોલ-ડીઝલના ભાવ વધવા દેવાનું રિસ્ક લઈ શકે તેમ છે?

Authored byનવરંગ સેન | I am Gujarat 23 Mar 2022, 3:33 pm

હાઈલાઈટ્સ:

  • અમદાવાદ સહિતના ગુજરાતના શહેરોમાં પેટ્રોલની કિંમત લાંબા સમય બાદ 95ને પાર પહોંચી
  • 2021માં સરકારે એક્સાઈઝ ડ્યૂટીમાં મોટો ઘટાડો કર્યા બાદ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ સ્થિર હતા
  • 2020માં કોરોનાકાળ વખતે એક્સાઈઝ ડ્યૂટીમાં મોટો વધારો કરાયો હતો, જેને જોતા તેમાં હજુય ઘટાડાને અવકાશ
હાઈલાઈટ ટેક્સ્ટ
I am Gujarat petrol price today
અમદાવાદમાં પેટ્રોલ 95 રુપિયાની સપાટીને વટાવી ચૂક્યું છે
અમદાવાદ: ઉત્તરપ્રદેશ સહિતના પાંચ રાજ્યોની ચૂંટણીઓ પૂરી થયા બાદ સમગ્ર દેશમાં ફરી એકવાર પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ વધવાનું શરુ થઈ ગયું છે. છેક નવેમ્બર મહિનાથી દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ સ્થિર હતા, ત્યાં સુધી કે યુક્રેન અને રશિયા વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધને કારણે ક્રુડ ઓઈલના ભાવમાં થયેલા તોતિંગ વધારાની પણ ઘરઆંગણે કોઈ અસર નહોતી પડી. જોકે, હવે સ્થિતિ બદલાઈ છે, અને છેલ્લા બે દિવસમાં જ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં દોઢ રુપિયાથી પણ વધુનો વધારો થઈ ચૂક્યો છે. અમદાવાદની વાત કરવામાં આવે તો પેટ્રોલનો ભાવ ફરી 95 રુપિયાને પાર થઈ ગયો છે, જ્યારે ડીઝલ 89 રુપિયાને પાર પહોંચ્યું છે.
વિતેલા ચાર મહિના દરમિયાન દેશમાં ભલે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ સ્થિર હતા, પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય માર્કેટમાં ક્રુડના ભાવમાં આ દરમિયાન મોટી હલચલ જોવા મળી હતી. જો તેના ભાવ પર નજર કરવામાં આવે તો છેલ્લા ચાર મહિનામાં ક્રુડનો ભાવ 81 ડોલરથી 45 ટકા વધીને 118 ડોલર પ્રતિ બેરલ સુધી પહોંચી ગયો હતો. હાલ પણ ક્રુડ 100 ડોલર પ્રતિ બેરલની આસપાસ બોલાઈ રહ્યું છે. ભારત પોતાની જરુરિયાતનું 85 ટકા ક્રુડ ઓઈલ આયાત કરે છે ત્યારે સ્વાભાવિક છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય માર્કેટમાં ભાવ વધે તો ઘરઆંગણે પણ તેની અસર વહેલા મોડી ચોક્કસ વર્તાય છે.

પેટ્રોલિયમ પ્રોડક્ટ્સની આંતરરાષ્ટ્રીય માર્કેટમાં 15 દિવસની સરેરાશ કિંમતના આધારે આપણા દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ નક્કી થતા હોય છે. ગયા વર્ષે કેન્દ્ર સરકારે પેટ્રોલમાં પ્રતિ લિટર પાંચ રુપિયા અને ડીઝલમાં 10 રુપિયા એક્સાઈઝ ડ્યૂટી ઘટાડ્યા બાદ તેના ભાવ મોટાભાગના રાજ્યોમાં 100 રુપિયાથી નીચે આવી ગયા હતા. ત્યારથી જ ઓઈલ કંપનીઓએ પણ ભાવવધારો કરવાનું ટાળ્યું હતું, જેના કારણે 04 નવેમ્બર 2021થી પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ સ્થિર હતા.

એક્સપર્ટ્સનું માનીએ તો, આંતરરાષ્ટ્રીય માર્કેટમાં ક્રુડ ઓઈલના પ્રતિ બેરલ ભાવમાં જો 1 ડોલરનો વધારો થાય તો ભારતમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમત 0.52 પૈસા પ્રતિ લિટર વધે છે. ચાર મહિનામાં ક્રુડની કિંમત પ્રતિ બેરલ લગભગ 37 ડોલર જેટલી વધી ચૂકી છે. જેને જોતાં ક્રુડ ઓઈલ કંપનીઓને પોતાનું માર્જિન જાળવી રાખવા માટે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 19 રુપિયા સુધીનો વધારો કરવો પડે.

જો આ ગણતરી અનુસાર દેશમાં પેટ્રોલ ડીઝલના ભાવ વધારવામાં આવે તો તેની કિંમત ફરી 100 રુપિયા પ્રતિ લિટરને પણ પાર પહોંચી જશે. જોકે, ખરેખર આમ થશે કે કેમ તે એક સવાલ છે. કારણકે, દેશમાં ફુગાવો ખૂબ જ વધી રહ્યો છે અને જો તેવામાં પેટ્રોલ-ડીઝલ વધુ મોંઘા થાય તો અર્થતંત્રને તેની માઠી અસર પડી શકે તેમ છે. આ સ્થિતિમાં સરકાર એક્સાઈઝ ડ્યૂટીમાં ફરી એકવાર કાપ મૂકે તેવી શક્યતા પણ નકારી શકાય તેમ નથી. ઉલ્લેખનીય છે કે, કોરોનાકાળમાં ક્રુડના ભાવ તળિયે જતાં એક્સાઈઝ ડ્યૂટીમાં ધરખમ વધારો થયો હતો, જેના લીધે સરકાર હજુય તેમાં ઘટાડો કરી શકે તેમ છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે આ ઘટાડો ક્યારે અને કેટલો થાય છે.
લેખક વિશે
નવરંગ સેન
નવરંગ સેન 2013થી ટાઈમ્સ ગ્રુપ સાથે સંકળાયેલા છે. ડિજિટલ જર્નાલિઝમમાં 14 વર્ષનો અનુભવ ધરાવતા નવરંગ સેને અગાઉ દિવ્ય ભાસ્કર તેમજ GSTVમાં કામ કર્યું છે. અર્થકારણ, રાજકારણ તેમજ ટેક્નોલોજી અને ઓટોમોબાઈલ તેમના રસના વિષય છે.... વધુ વાંચો

Read Next Story