બાળકના માથાને માપવા માટે ડોક્ટર અથવા નર્સ બાળકના માથાની ચારે તરફ ફ્લેસ્કિબલ મેજરિંગ ટેપ (Flexible measuring tape) લગાવે છે. આ ટેપ કાન ઉપરથી થઇને માથાના પાછળના ભાગ તરફ જાય છે. આવી રીતે દરેક વિઝિટ સમયે બાળકના માથાનું માપ ડોક્ટર લેતા હોય છે. જો બાળકના માથાની પહોળાઇ નોર્મલ રીતે નથી વધતી તો આ એ વાતનો સંકેત હોય શકે છે કે બાળકનો વિકાસ સારી રીતે થતો નથી. બીજી તરફ જો બાળકની ખોપરી ઝડપથી વધે છે તો આ હાઇડ્રોસિફેલસ (Hydrocephalus) જેવી સમસ્યાનો સંકેત હોય શકે છે. આ બંને સ્થિતિમાં ડોક્ટરની સલાહ લેવી જોઇએ.
જો તમારા ત્યાં પણ બાળકનો જન્મ થયો છે અથવા તો થવાનો છે, તો તમારે બાળકના વિકાસ સાથે જોડાયેલી જરૂરી જાણકારી રાખવી જોઇએ. અહી અમે તમને જણાવી રહ્યા છે કે, બેબીના માથાની સાઇઝ શું હોવી જોઇએ.
ફોટો ક્રેડીટ- TOI
કેટલું હોવું જોઇએ માપ
સેન્ટર ફોર ડિઝીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેશન (Center for Disease Control and Prevention) અનુસાર ફુલ ટર્મ બાળકના જન્મ સમયે માથાની પહોળાઇ 34.9 સે.મી. હોવી જોઇએ પરંતુ આ માપ જન્મના કેટલાક દિવસો પછી જ લેવું જોઇએ.
એક મહિનાના બાળકના માથાનું માપ
એક મહિનાના બાળકના માથાનું માપ (head size) 38.1 સે.મી. હોવું જોઇએ. એક જ ઉંમરના બાળકો અને બાળકીઓના માથાની પહોળાઇ અલગ અલગ હોઇ શકે છે. બાળકના માથાની સાઇઝ પર અનુવાંશિક પ્રભાવ પણ હોય છે. જો પિતાનું માથું પણ પહોળું હોય ,તો બાળકનું માથું પણ એવું જ હોઇ શકે છે.
દર મહિને માથાની પહોળાઇમાં કેટલો થાય છે વધારો
દરેક બાળક અલગ હોય છે અને તેમનો વિકાસ થવાની ગતિ પણ અલગ હોય છે. માથાની પહોળાઇને લઇને પણ આ વાત સાચી હોઇ શકે છે.
સામાન્ય રીતે માનવામાં આવે છે કે, 6 મહિના સુધી બાળકની છાતી (baby chest) થી માથુ લગભગ 2 સે.મી. જેટલું વધે છે.
બાળક 2 વર્ષનું થાય ત્યારે
પ્રથમ ચાર મહિનામાં વિકાસ (baby growth) ઝડપથી થાય છે અને 6 મહિનાથી લઇને 2 વર્ષ સુધી છાતી (chest) અને માથા (head) નું માપ એક જેવું જ રહેશે. બાળક 2 વર્ષનું થાય ત્યારે શરીર માથાની તુલનામાં ઝડપથી વધે છે.
ડોક્ટર આપશે ધ્યાન
જન્મ થયા પછી ડોક્ટર બાળકના માથાનું માપ લેવાનું શરૂ કરી દેતા હોય છે અને માતા-પિતા (parents) ને જણાવી દે છે કે, ચિંતાની કોઇ વાત છે કે નહિં. માથાની સાઇઝ (head size) ને લઇને ઘણી ઓછી તકલીફો જોવા મળી છે અને આ અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા (health issue) સાથે હંમેશા થાય છે. યૂરિનરી, કાર્ડિયક, સ્કેલેટલ અને સેરેબ્રલ પાલ્સી (Urinary, cardiac, skeletal and cerebral palsy) જેવા રોગ જે બાળકના માથાની સાઇઝને પ્રભાવિત કરી શકે છે. સમયસર સારવાર અને નિદાન થવાથી આ સમસ્યાને વધતી રોકી શકાય છે.
નોંધઃ આ લેખ સામાન્ય માહિતી માટે છે, તે કોઇ પણ પ્રકારે દવા કે ઇલાજનો પર્યાય હોઇ શકે નહીં. વધુ માહિતી માટે તમારાં ડોક્ટરનો સંપર્ક કરો.