એપશહેર

ભારતની પીડા, સંઘર્ષ અને સ્વાભિમાનની ગાથા સંભળાવતી સોમનાથ મંદિરની 9 કહાનીઓ

તાલિબાની નેતા અને હક્કાની નેટવર્કના વડા અનસ હક્કાનીએ મહમૂદ ગજનવીની કબરની મુલાકાત લેતાં સોમનાથ મંદિર ફરી વખત ચર્ચામાં આવ્યું છે. તેવામાં સોમનાથ મંદિર પર અનેક આક્રમક બાદ પણ ફરી બેઠાં થવાની સંઘર્ષગાથા જણાવતી નવ કહાનીઓ વિશે જાણો.

I am Gujarat 6 Oct 2021, 5:16 pm

હાઈલાઈટ્સ:

  • તાલિબાની નેતાએ સોમનાથ મંદિરને તોડનાર મહમૂદ ગજનવીના વખાણ કર્યાં
  • અનેક આક્રમણો અને હુમલાઓ બાદ પણ આજે શાનથી ઊભું છે સોમનાથ મંદિર
  • અડવાણીએ કહ્યું હતું કે, સોમનાથ મંદિર દેશની પીડા, સંઘર્ષ અને સ્વાભિમાનની ગાથા સંભળાવે છે
હાઈલાઈટ ટેક્સ્ટ
I am Gujarat somnath temple
અફઘાનિસ્તાનમાં નવી સરકારમાં પાકિસ્તાનના સમર્થનથી મંત્રી બનાવાયેલાં હક્કાની નેટવર્કના વડા અનસ હક્કાનીએ મહમુદ ગજનવીની કબર પર જઈને ભારત સામે ઝેર ઓકવાનું શરૂ કરી દીધું હતું. આ મુલાકાત સમયે તેણે કહ્યું કે, આજે અમે 10મી શતાબ્દીના એક પ્રસિદ્ધ મુસ્લિમ યોદ્ધા અને મુઝાહિદ સુલ્તાન મહમૂદ ગજનવીની દરગાહની મુલાકાત લીધી. ગજનવી એ જ મુસ્લિમ શાસક હતો કે જેણે સોમનાથ મંદિર પર અનેક વખત હુમલો કરીને તેને તોડી પાડ્યું હતું. અને આ કારણે આજે ફરી સોમનાથ મંદિર ચર્ચામાં આવ્યું છે. અનેક વખત તોડી પડાવા છતાં પણ કરોડો લોકોની આસ્થા સમાન સોમનાથ મંદિર પાછું બેઠું થયું હતું. અને આજે જે સોમનાથ મંદિર આપણને જોવા મળે છે, તે દેશના પ્રથમ ગૃહ મંત્રી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલનું પરિણામ છે. અંતિમ વખત સોમનાથ મંદિર મુગલ બાદશાહ અને ઔરંગજેબના ઈશારા પર 1706માં તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું.

લોકકથા અનુસાર ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ અહીં દેહત્યાગ કર્યો હતો

ગુજરાતનાં પશ્ચિમ કિનારે સૌરાષ્ટ્રમાં વેરાવળ નજીક પ્રભાસ પાટણમાં આવેલું સોમનાથ મંદિર શિવના બાર જ્યોતિર્લિંગ મંદિરમાં સૌ પ્રથમ માનવામાં આવે છે. ભૂતકાળમાં અનેક મુસ્લિમ આક્રમણકારો અને પોર્ટુગીઝો દ્વારા વારંવાર નાશ કર્યા બાદ, અનેક વખત પુનઃસ્થાપિત થયેલી મંદિરનું પુનઃસ્થાપન હિન્દુ મંદિરની સ્થાપત્યની ચૌલુક્ય શૈલીમાં થયું હતું અને મે 1951માં પૂર્ણ થયું હતું. વલ્લભભાઈ પટેલ દ્વારા પુનર્નિર્માણ પૂરું થયું હતું. એવું પણ કહેવામાં આવે છે કે, સ્વયં ચંદ્રદેવે આ મંદિરનું નિર્માણ કર્યું હતું. તેમજ લોકકથાઓ અનુસાર ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ દેહત્યાગ પણ અહીં કર્યો હતો. અને તેનો ઉલ્લેખ ઋગ્વેદમાં પણ જોવા મળે છે.

અનેક વખત વિદેશી આક્રમણોએ સોમનાથ મંદિરને તોડ્યું

સોમનાથ મંદિર પર અનેક વખત આક્રમણ કરવામાં આવ્યું હતું. 649ની સાલમાં વલ્લભીવંશના શાસક રાજા મૈત્રકે પહેલાં મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર કરી તેના સ્થાને બીજું મંદિર બનાવ્યું. ઈ.સ. 755માં વલ્લભી સામ્રાજ્યના પતન સાથે આરબ આક્રમકોએ સોમનાથનું પતન કર્યું. પ્રતિહાર રાજા નાગ ભટ્ટ બીજાએ 815માં ત્રીજી વખત મંદિરનું નિર્માણ કર્યું. જ્યારે 1024 અને 1026માં અફઘાનિસ્તાનના ગજનીના સુલ્તાન મહમૂદ ગજનવીએ સોમનાથ મંદિર પર અનેક વખત આક્રમણ કરીને તેને તોડી પાડ્યું હતું અને લૂંટ ચલાવવામાં આવી હતી. જે બાદ લગભગ 750 વર્ષ બાદ 1783માં અહલ્યાબાઈ હોલ્કરે પુણેના પેશવાની સાથે મળીને ધ્વસ્ત કરાયેલ મંદિરની પાસે એક અલગ મંદિરનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું. મૂળ મંદિર સ્થળ પર સોમનાથ મંદિર ટ્રસ્ટ દ્વારા નવું મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું.

12 નવેમ્બર 1947માં સરદાર વલ્લભાઈ પટેલે સોમનાથ મંદિરના પુનર્નિમાણની જાહેરાત કરી

ભારતને સ્વતંત્રતા મળી તે સમયે સોમનાથ મંદિર જૂનાગઢનો ભાગ હતું. અને તે સમયે નવાબે પાકિસ્તાનની સાથે જવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. પણ તત્કાલીન ગૃહ મંત્રી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલના કારણે જૂનાગઢ પાકિસ્તાનનો ભાગ બની શક્યું ન હતું. આઝાદી બાદ 12 નવેમ્બર 1947ના રોજ પ્રથમ દિવાળી હતી, તે સમયે એક જૂનાગઢ આવેલાં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે એક જનસભામાં સોમનાથ મંદિરના પુનર્નિમાણની જાહેરાત કરી હતી. આ સાથે જ મહાત્મા ગાંધીએ પણ સલાહ આપી હતી કે, જનતા પાસેથી દાન ઉઘરાવીને નવા મંદિરનું નિર્માણ કરવામાં આવે. જે બાદ સોમનાથ મંદિર ટ્રસ્ટનું ગઠન કરવામાં આવ્યું હતું. જે બાદ ભારત સરકારના ખાદ્ય મંત્રી કેએમ મુન્શી સોમનાથ મંદિર ટ્રસ્ટના પ્રથમ ચેરમેન બન્યા હતા. ગાંધીજીની હત્યા અને સરદાર પટેલના નિધન બાદ પણ કેએમ મુન્શીએ મંદિરના નિર્માણનું કાર્ય અટકવા દીધું ન હતું. તે સમયે મંદિરમાંથી અવશેષો હટાવવાનો ભારે વિરોધ થયો હતો. તેમ છતાં ઓક્ટોબર 1950માં અવશેષો હટાવીને 11 મે 1951ના રોજ ભારતના પ્રથમ રાષ્ટ્રપતિ રાજેન્દ્ર પ્રસાદે નવનિર્મિત સોમનાથ મંદિરમાં ભગવાન સોમનાથની પ્રતિમા સ્થાપિત કરી હતી.

નહેરુને સોમનાથ મંદિર પુનર્નિમાણનો વિચાર પસંદ આવ્યો ન હતો

સોમનાથ મંદિર ટ્રસ્ટના પ્રથમ ચેરમેન કેએમ મુન્સીએ પોતાના પુસ્તક Pilgrimage to freedomમાં લખ્યું છે કે, જવાહરલાલ નહેરુને સોમનાથ મંદિર ફરીથી બનાવવાનો વિચાર પસંદ આવ્યો ન હતો. તેઓના જણાવ્યા અનુસાર 1951માં કેબિનેટની બેઠક બાદ નહેરુએ તેમની પાસે આવીને કહ્યું હતું કે, હું સોમનાથ મંદિરના જીર્ણોદ્ધારનાં તમારા પ્રયાસોને પસંદ કરતો નથી. એટલું જ નહીં, પણ સોમનાથ મંદિરના ઉદ્ધાટન માટે રાષ્ટ્રપતિ રાજેન્દ્ર પ્રસાદને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું, તે પણ નહેરુને પસંદ આવ્યું ન હતું. નહેરુએ પ્રસાદને પત્ર લખીને કહ્યું હતું કે, હું માનું છું કે મને તમારા સોમનાથ મંદિરના ભવ્ય ઉદ્ધાટન સાથે જોડાવવાનો વિચાર યોગ્ય લાગી રહ્યો નથી. આ ફક્ત મંદિરમાં જવાની વાત નથી, પણ આ એક એવાં કાર્યક્રમમાં જવાની વાત છે કે, જેના અનેક અર્થ થઈ શકે છે. જો કે, રાજેન્દ્ર પ્રસાદે નહેરુની વાત ન માનતાં કહ્યું હતું કે, જો ચર્ચ કે મસ્જિદથી પણ આમંત્રણ મળતું તો હું આમ જ કરતો. આ ભારતીય ધર્મનિરપેક્ષતાનું મૂળ છે.

વિદેશ મંત્રી તરીકે વાજપેયીએ અફઘાનિસ્તાનમાં ગજની જવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી

પૂર્વ વડા પ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીએ એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું હતું કે, હું જ્યારે વિદેશ મંત્રી તરીકે અફઘાનિસ્તાન ગયો હતો, ત્યારે મેં પોતાના યજમાનોને ગજની જવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. પહેલાં તો એ લોકોને મારી વાત સમજમાં ન આવી અને કહેવા લાગ્યા કે ગજની કોઈ ટુરિસ્ટ સ્પોટ નથી, ત્યાં કોઈ ફાઈવ સ્ટાર હોટેલ પણ નથી. તમે ત્યાં જઈને શું કરશો, શું જોશો ? હું તેમને સમગ્ર વાત જણાવી શકતો ન હતો. જ્યારથી કિશોરાવસ્થામાં મેં ગજનીથી આવેલાં એક લૂટારાની કથા સાંભળી છે, ત્યારથી મારા હૃદયમાં ગજની એક કાંટાની માફક હતો. હું જોવા માગતો હતો કે ગજની કેવું છે. પણ તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે, મહમૂદ ગજનીનું અફઘાનિસ્તાનના ઈતિહાસમાં કોઈ સ્થાન નથી.
પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી પોતાને ગજની કહેવા લાગ્યા હતા

અડવાણી માટે સોમનાથ મંદિર ભારતના સંઘર્ષ, પીડા અને સ્વાભિમાનની ગાથા

ભારતના પૂર્વ ડેપ્યુટી પીએમ લાલકૃષ્ણ અડવાણીના મનમાં સોમનાથ મંદિર માટે ઊંડી આસ્થા હતી. તે સોમનાથ મંદિર ટ્રસ્ટી બોર્ડના એક સભ્ય છે. તેઓએ 1990માં રથયાત્રાની શરૂઆત સોમનાથ મંદિરથી જ કરી હતી, અને તેની તમામ જવાબદાર નરેન્દ્ર મોદીની હતી. અડવાણીએ પોતાની આત્મકથા 'મેરા દેશ, મેરા જીવન'માં લખ્યું છે કે, જે લોકોને ભારતના પૌરાણિક અને ઐતિહાસિક અતીતની જાણકારી નથી, તેમના માટે એ વિશ્વાસ કરવો મુશ્કેલ થઈ રહેશે કે, કેવી રીતે એક મંદિર ભારતના સંઘર્ષ, પીડા, વિજય તેમજ રાષ્ટ્રીય સ્વાભિમાનની ગાથા સંભળાવે છે.

આસ્થાને આતંકથી કચડી શકાતી નથીઃ પીએમ મોદી

ઉલ્લેખનીય છે કે, ગત 20 ઓગસ્ટના રોજ સોમનાથ મંદિર ખાતે વિવિધ પ્રોજેક્ટ્સના ઉદઘાટન સમયે પીએમ નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું હતું કે, આ એવી જગ્યા છે જે હજારો વર્ષો પહેલા આપણા ઋષિમુનિઓએ જ્ઞાનનું ક્ષેત્ર ગણાવ્યું હતું. જે આજે પણ આખા વિશ્વ સામે આહ્વાન કરી રહ્યું છે કે, સત્યને અસત્યથી હરાવી શકાતું નથી. આસ્થાને આતંકથી કચડી શકાતી નથી. તેમણે કહ્યું કે સેંકડો વર્ષોના ઈતિહાસમાં આ મંદિર કેટલી વાર તૂટી ગયું, અહીંની મૂર્તિઓ ખંડિત થઈ ગઈ, તેના અસ્તિત્વને ભસ્મીભૂત કરી નાખવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો. પરંતુ જેટલી પણ વખત તેને તોડવામાં આવ્યું તેટલી વઘત તે ફરી ઉભું થયું છે.

સોમનાથ મંદિરને તોડનારની પ્રશંસા કરી રહ્યું છે તાલિબાન

અફઘાનિસ્તાનમાં સત્તામાં આવ્યા બાદ તાલિબાને પોતાનો રંગ બતાવવાનો શરુ કરી દીધો છે. તાલિબાન સરકારમાં જોડાયેલા હક્કાની નેટવર્કના વડા અનસ હક્કાનીએ ભારત સામે ઝેર ઓકવાનો શરુ કરી દીધું છે. ભારત પર 17 વખત હુમલો કરનારા મહમુદ ગજનવીની કબર પર મંગળવારે અનસ હક્કાની પહોંચ્યો હતો. અહીં હક્કાનીએ ગર્વ સાથે ભારતમાં સોમનાથ મંદિરની મૂર્તિઓ તોડવાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. હક્કાની ગજનવીની કબર પર ગયા પછી ટ્વિટ કરીને માહિતી આપી હતી. હક્કાનીએ ટ્વીટમાં લખ્યું કે, આજે અમે 10મી શતાબ્દીના એક પ્રસિદ્ધ મુસ્લિમ યોદ્ધા અને મુઝાહિદ સુલ્તાન મહમુદ ગજનવીની દરગાહની મુલાકાત લીધી. ગજનવી (અલ્લાહની રહેમત તેના પર હોય)ને એક મજબૂત મુસ્લિમ સાશન સ્થાપિત કર્યું અને સોમનાથની મૂર્તિઓ તોડી હતી. આ પહેલા એક ઈંગ્લિશ ચેનલને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં અનસ હક્કાનીએ ભારત સામેનો પોતાનો મત રજૂ કર્યો.

Read Next Story

Gujarati News - I am Gujarat: ગુજરાત, દેશ, વિદેશ, શિક્ષણ, બિઝનેસ, મૂવી, જ્યોતિષ, ધર્મ, સ્પોર્ટ્સના લેટેસ્ટ સમાચાર ઉપરાંત વાયરલ ન્યૂઝ મેળવવા માટે ડાઉનલોડ કરો IamGujaratની એપ
તમામ તાજી ખબરો માટે I am Gujarat ફેસબૂકપેજને લાઈક કરો