દુનિયાના 58 હજારથી વધુ મોટા બંધો જોખમી! ભારત સહિતના દેશો પર તોળાઈ રહ્યું છે સંકટ

ન્યૂયોર્ક: સંયુક્ત રાષ્ટ્રના રિપોર્ટ મુજબ, ભારતમાં 2025માં એક હજારથી વધુ મોટા બંધો લગભગ 50 વર્ષ જૂના થઈ જશે અને દુનિયાભરમાં પણ આ પ્રકારના જૂના બાંધકામો ભવિષ્યમાં મોટો ખતરો ઊભો કરી શકે છે. રિપોર્ટમાં કહેવાયું છે કે, 2050 સુધીમાં દુનિયાની મોટાભાગની વસ્તી 20મી સદીમાં બનેલા આ હજારો બંધોની નીચેની તરફ રહેતી હશે અને તેને પગલ જૂના બંધોથી તેમને ગંભીર ખતરો હશે.

'એજિંગ વોટર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરઃ એન ઈમર્જિંગ ગ્લોબલ રિસ્ક' શીર્ષકવાળો આ રિપોર્ટ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના કેનેડા સ્થિત જળ, પર્યાવરણ અને આરોગ્ય યુનિટે તૈયાર કરી છે. રિપોર્ટમાં કહેવાયું છે કે, દુનિયાના કુલ 58,700 મોટા બંધોમાંથી મોટાભાગનાનું નિર્માણ વર્ષ 1930થી 1970ની વચ્ચે થયું છે. તેને 50થી 100 વર્ષ માટે બનાવાયા હતા.

તેમાં કહેવાયું છે કે, કોંક્રીટથી બનેલા બંધ 50 વર્ષ પછી મોટાભાગે જૂના થઈ જાય છે. એટલે, દુનિયાના હજારો બંધો હાલમાં ખતરનાક સ્થિતિમાં પહોંચી ગયા છે, તેમની દીવાલ તૂટવાનો ખતરો ઊભો થઈ ગયો છે. રિપોર્ટમાં કહેવાયું છે કે, વધુ જૂના બંધોની દેરરેખનો ખર્ચ વધી જાય છે અને તેની જળ સંગ્રહ ક્ષમતા પણ ઘટી જાય છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના વિશ્લેષણ મુજબ, 2050 સુધીમાં દુનિયાની મોટાભાગની વસ્તી આ હજારો બંધોની નીચેની તરફ રહેતી હશે. રિપોર્ટમાં આ વાત ભારત, અમેરિકા, ફ્રાન્સ, કેનેડા, જાપાન, ઝાંબિયા અને ઝિમ્બાબ્વેમાં બનેલા બંધોના સ્ટડી બાદ કહેવાઈ છે. તે મુજબ, કુલ બંધોના 55 ટકા એટલે કે 32,716 મોટા બંધો ચાર એશિયન દેશો- ચીન, ભારત, જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયામાં છે. તેમાંથી મોટાભાગના ટૂંક સમયમાં જ 50 વર્ષથી વધુ જૂના થઈ જશે.

રિપોર્ટ મુજબ, એકલા ભારતમાં જ 1,115 મોટા બંધો 2025માં 50 વર્ષ કે તેનાથી વધુ જૂના થઈ જશે. દેશમાં 4,250થી વધુ મોટા બંધો 50 વર્ષથી વધુ જૂના થઈ જશે અને 64 મોટા બંધો 2050માં 150 વર્ષથી વધુ જૂના થઈ જશે. રિપોર્ટમાં કહેવાયું છે કે, ભારતમાં કેરળના મુલ્લાપેરિયાર બંધને 100 વર્ષ પહેલા બનાવાયો હતો અને જો તેમાં કોઈ ગરબડ થશે તો લગભગ 35 લાખ લોકો ખતરામાં છે.